Barcelona brand. Tourism policies and anti-touristification

Abstract

Over the last four decades, the name of Barcelona has been linked to urban and tourist projects of global scope. Although, in the 1980s, 1990s and the first years of the new millennium, the capital of Catalonia sought to position itself internationally as the great city of urban design and reform, through the Barcelona Model, after the crisis of 2007-08, its notoriety began to be linked to the processes of touristification and the public policies related to them. The transition from the Model to the Barcelona Brand, with the abandonment of the relatively progressive nature of its initial proposals and the development clearly of neoliberal policies by different municipal   governments, has had some of its main elements of interest in its tourist expression. The arrival at the City Council, in 2015, of Barcelona en comú, and its different proposals to harness the accumulated touristification dynamic, has had its lights and shadows, but above all, it has been limited when it comes to channelling the phenomenon. The subsequent return to the Casa Gran by the Partit dels Socialistes de Catalunya (PSC) does not seem to suggest a relative continuity in the policies approved during the last eight years.

Article Details

References

ACN (2022, octubre 24). Barcelona i Costa Cruceros col·laboren per impulsar onze empreses del sector nàutic. El Punt-Avui https://www.elpuntavui.cat/economia/article/18-economia/2209706-barcelona-i-costa-cruceros-col-laboren-per-impulsar-onze-empreses-del-sector-nautic.html

ACN (2024, julio 5). Barcelona prohíbe en el centro la apertura de más tiendas de cannabis, accesorios de móviles y salones de manicura. elDiario.es https://www.eldiario.es/catalunya/barcelona-prohibe-centro-apertura-tiendas-cannabis-accesorios-moviles-salones-manicura_1_11502029.html

Arias, A., & Quaglieri, A. (2016). Unravelling Airbnb: Urban Perspectives from Barcelona. En A. P. Russo, & G. Richards (Ed.), Reinventing the Local in Tourism Producing, Consuming and Negotiating Place (pp. 209-228). Channel View Publications.

Armengol, A. (2024, junio 10). L’Assemblea pel Decreixement Turístic demana desmantellar el Consorci Turisme de Barcelona. Beteve. https://beteve.cat/economia/abdt-demana-desmantellar-turisme-barcelona/

Aznar, L., & Palà, R. (2017, julio 16). El Consorci de Turisme: la Marca Barcelona en mans privades. Critic. https://www.elcritic.cat/investigacio/el-consorci-de-turisme-la-marcabarcelona-en-mans-privades-10465

Benet, M. (2025, marzo 13). El Ayuntamiento de Barcelona multiplica por 10 la subvención a la feria del lobby inmobiliaro The District. La Futura. https://lafutura.info/el-ayuntamien-to-de-barcelona-multiplica-por-12-la-subvencion-a-la-feria-del-lobby-inmobiliario-the-district

Blanchar, C. (2023, noviembre 14). Junts y Collboni acuerdan permitir nuevos hoteles en el centro de Barcelona y el alquiler de habitaciones a turistas. El País. https://elpais.com/espana/catalunya/2023-11-14/junts-y-collboni-acuerdan-permitir-nuevos-hoteles-en-el-centro-de-barcelona-y-el-alquiler-de-habitaciones-a-turistas.html

Bou, O. (Host). (2023, enero 3). Manuel Delgado: “Amb el Model Barcelona no volen controlar

la política. Volen controlar-ho tot” [Episodio audio podcast]. En Santa Eulàlia. Vilaweb. https://www.vilaweb.cat/podcast/santa-eulalia-manuel-delgado-model-barcelona/

Capel, H. (2005). El modelo Barcelona. Un examen crítico. El Serbal.

Charnock, G., Mansilla, J. & Ribera-Fumaz, R. (2025). Barcelona en Comú: Openings, closures and a bittersweet legacy, En G. Albo, & S. Maher (Eds.), Openings and Closures: Socialist Strategy at a Crossroads: Socialist Register 2025. (pp. 1-14). Merlin Press.

Congostrina, A. L. (2024a, mayo 3). Collboni ultima las negociaciones para que el Tour de Francia 2026 salga de Barcelona. El País. https://elpais.com/espana/catalunya/2024-05-03/collboni-ultima-las-negociaciones-para-que-el-tour-de-francia-2026-salga-de-barcelona.html

Congostrina, A. L. (2024b, junio 19). La Fórmula 1 ruge en el Paseo de Gràcia de Barcelona. El País. https://elpais.com/espana/catalunya/2024-06-19/la-formula-1-ruge-en-elpaseo-de-gracia-de-barcelona.html

De la Calle, M. & García, M. (2016). Políticas locales de turismo en ciudades históricas españolas. Génesis, evolución y situación actual, Pasos, Revista de Turismo y Patrimonio Cultural, 14(3), 691-704. https://doi.org/10.25145/j.pasos.2016.14.045

Delgado, M. (2007). La ciudad mentirosa. Fraude y miseria del modelo Barcelona. La Catarata. El País. (2015, 3 de julio). Turismo: Moratoria polémica [Editorial]. El País. https://elpais.com/elpais/2015/07/03/opinion/1435949931_735047.html

Garea, F. (2010, mayo 13). Zapatero da un vuelco a su estrategia con un recorte de sueldos públicos sin precedentes. El País. https://elpais.com/diario/2010/05/13/espana/1273701601_850215.html

García-Ramón, M. D. & Albet, A. (2000). Pre-Olympic and Post-Olympic Barcelona, a ‘Model’ for Urban Regeneration Today? Environment and Planning A, 32(8):1331-1334. https://doi.org/10.1068/a3331

Graeber, D. (2014). Somos el 99 %. Una historia, una crisis, un movimiento. Capitan Swing.

Judd, D.& Fainstein, S. (1999). The tourist city. Yale University Press.

Harvey, D. (1989). From Managerialism to Entrepreneurialism: The Transformation in Urban Governance in Late Capitalism. Geografiska Annaler: Series B, Human Geography, 71, 3-17. https://doi.org/10.1080/04353684.1989.11879583

Hedge, C. (2019). El dilema de Vladimir Lenin. Rebelión. https://rebelion.org/el-dilema-de-vladimir-lenin/

Hernández, A. & Tutor, A. (2015). Espacio público: entre la dominación y la(s) resistencia(s). Ciutat Vella, Barcelona. En G. Aricó, J. A. Mansilla & M. L. Stanchieri (Coord.), Mierda de ciudad. Una rearticulación crítica del urbanismo neoliberal desde las ciencias sociales (pp. 58-73). Pol·len Ediciones.

Hessel, S. (2011). Indignaos. Un alegado contra la indiferencia y a favor de la insurrección pacifica. Destino.

Manchón, M. (2024, abril 11). Collboni frente a la ampliación de El Prat: alargar la pista con ‘fuertes compensaciones medioambientales’. Metrópoli. https://metropoliabierta.elespanol.com/economia/20240411/collboni-frente-la-ampliacion-de-el-prat-alargar-pista-con-fuertes-compensaciones-medioambientales/846415413_0.html

Mansilla, J. (2015). Movimientos sociales y apropiaciones colectivas en la Barcelona post-15M: el papel de la Assemblea Social del Poblenou. Revista Etnográfica, (19)1, 77-97. https://doi.org/10.4000/etnografica.3909

Mansilla, J. (2018). Vecinos en peligro de extinción. Turismo urbano, movimientos sociales y exclusión socioespacial en Barcelona. Pasos, Revista de Turismo y Patrimonio Cultural, 16(2), 279‑296. https://www.pasosonline.org/Publicados/16218/PS218_01.pdf

Mansilla, J., & Milano, C. (2018). Introducción a la ciudad de vacaciones. Apuntes sobre turismo y malestar social en Bacelona. En C. Milano, & J. Mansilla (Eds.), Ciudad de vacaciones. Conflictos urbanos en espacios turísticos, (pp. 19-80). Pol·len Edicions.

Mansilla, J. (2023). Los años de la discordia. Del Modelo a la Marca Barcelona. Apostroph. Mansilla, J. (2024, septiembre 23). La Copa América como evento de clase. Catalunya Plural. https://catalunyaplural.cat/es/la-copa-america-como-evento-de-clase/

Marx, K. y Engels, F. (2000). El manifiesto comunista. El Aleph. (Obra original publicada en 1848)

Mercader, A. (2023, abril 26). El RACC carga contra la ‘Superilla’ del Eixample: “Está destruyendo

el Plan Cerdà”. Crónica Global. https://cronicaglobal.elespanol.com/business/20230426/el-racc-eixample-esta-destruyendo-plan-cerda/759174160_0.html

Metrópoli (2023, agosto 24). Collboni cree que con La Vuelta 2023 volverá “la mejor Barcelona”. Metrópoli. https://metropoliabierta.elespanol.com/informacion-municipal/20230824/collboni-cree-que-con-la-vuelta-volvera-la-mejor-barcelona/789171348_0.html

Muñoz, F. (2008). Urbanalización: Paisajes comunes, lugares globales. Editorial GG Padilla, T. (2024, octubre 23). La Copa Amèrica no se realizará en Barcelona y se acerca a València. Ara. https://es.ara.cat/deportes/copa-america-no-realizara-barcelona-acerca-valencia_1_5179357.html#:~:text=En%20Barcelona%20no.,muchos%20debates%20en%20la%20ciudad.

K. (2016). La Gran Transformación. Crítica del liberalismo económico. Virus.

Rodríguez, P. (2024, junio 21). Collboni anuncia que eliminará los 10.000 pisos turísticos de Barcelona en cuatro años. elDiario.es. https://www.eldiario.es/catalunya/collboni-anuncia-eliminara-10-000-pisos-turisticos-barcelona-cuatro-anos_1_11467392.html

Subirana, J. (2024, mayo 24). Así se gestó el permiso de Collboni al polémico desfile de Louis Vuitton. Tot Barcelona. https://www.totbarcelona.cat/es/sociedad/gestar-permiso-collboni-desfile-polemico-louis-vuitton-510124/

Sust, T. (2024, enero 26). Barcelona aprueba la tasa de terrazas con la oposición de los posibles socios de futuro de Collboni. El Periódico de Catalunya. https://www.elperiodico.com/es/barcelona/20240126/barcelona-aprueba-definitivamente-tasa-terrazas-2024-97374198

Varoufakis, Y. (2012). El minotauro global. EE UU, Europa y el futuro de la economía mundial. Capitan Swing.

Velasco, M. (2016). Entre el poder y la racionalidad: gobierno del turismo, política turística, planificación turística y gestión pública del turismo. Pasos, Revista de Turismo y Patrimonio Cultural, 14(3), 577-594. https://doi.org/10.25145/j.pasos.2016.14.038